درمانهای موثر برای زیبایی لبخند

مطمئنا این جمله را در وصف کسی شنیده اید که: لبخندش جهان را زیبا میکند!
شکی نیست که تاثیر یک‌ لبخند زیبا بر جذابیت و‌ زیبایی صورت و بالاتر از آن، در برقراری یک ارتباط مؤثر، از هر عمل زیبایی دیگری بر روی صورت بیشتر است. اگرچه زیبایی مسئله ای نسبی است، اما از دیدگاه دانش دندانپزشکی، یک لبخند زیبا دارای معیارهای معین و مشخصی است که اغلب افراد بر روی آن اتفاق نظر دارند. در این مقاله سعی داریم که روش‌های مختلف زیباسازی لبخند و مزایا و‌ معایب هر کدام را مرور کرده تا مراجعه کنندگان بتوانند روش درمان زیبایی لبخند خود را آگاهانه‌تر انتخاب کنند.
برای داشتن یک لبخند زیبا، عوامل مختلفی دخیل هستند:
۱- رنگ دندان‌ها
۲- سایز و شکل و آناتومی دندان‌ها
۳- ترتیب و نظم دندانها در قوس فکی
پس از تشخیص نوع نقص لبخند، بسته به شرایط بیمار، یک روش درمانی پیشنهاد میشود که خلاصه ای از این روشها در ذیل توضیخ داده شده است:

درمان بلیچینگ (Bleaching)

اگر شما دندان‌های مرتب با سایز و شکل طبیعی و میزان نمایش دندانی نرمالی در لبخند دارید و‌ تنها از رنگ دندان‌هایتان راضی نیستید، ارزان‌ترین، سریع‌ترین و محافظه کارانه‌ترین درمان برای شما بلیچینگ (Bleaching) یا سفید کردن دندان‌ها است که طی یک جلسه حدودا یک ساعته در مطب (Office Bleaching) انجام میشود.

در این روش بر حسب میزان بدرنگی و‌ همچنین رنگ پایه‌ی دندان، دندان هاحداقل سه درجه روشن تر خواهند شد. اما این یک درمان دائمی نیست و می‌تواند با مصرف مواد غذایی رنگدار (مثل زعفران، زردچوبه، قهوه، شراب قرمز و…) و‌ یا مصرف دخانیات تحت تاثیر قرار گیرد. میزان ماندگاری این درمان بر حسب میزان مصرف مواد مذکور می‌تواند حدود یکسال باشد؛ ولی چنانچه این درمان با بلیچینگ خانگی همراه شود، مدت زمان ماندگاری افزایش خواهد یافت.
درمان بلیچینگ خانگی به این ترتیب است که از دندان‌ها قالبگیری شده و قالب‌های انعطاف‌پذیری برای دندان‌های فک بالا و پایین ساخته می‌شود. این قالب‌ها با ژل‌های بلیچینگ خانگی پر شده و در فواصل چند روزه برای مدت معینی بر روی دندان‌ها قرار می‌گیرد. این کار به ثبات درمان بلیچینگ در مطب کمک موثری می‌کند. در واقع بلیچینگ خانگی یک درمان تکمیلی برای بلیچینگ در مطب است، و‌لی نمی‌تواند به تنهایی تاثیر بلیچینگ در مطب را داشته باشد.
ماده به کار رفته در بلیچینگ عمدتا پراکسید هیدروژن (H2O2) و مکانیزم عمل آن به این ترتیب است که رنگدانه‌های جذب شده در دندان را به تدریج و در گذر زمان از بین می‌برد. تفاوت مواد به کار رفته در بلیچینگ خانگی و بلیچینگ مطب، مربوط به درصد خلوص پراکسید هیدروژن و نوع فعال شدن آن است.
در بلیچینگ مطب ابتدا دندان‌ها بروساژ شده و خشک می‌شوند و سپس لثه اطراف دندانها با یک ماده محافظ لثه (Gingival Barrier) و به منظور محافظت در برابر سوزانندگی پراکسید هیدروژن غلیظ، پوشانده میشود. سپس ژل پراکسید هیدروژن غلیظ برای حدود ۱۵ دقیقه بر روی دندان‌ها قرار داده شده و ماده مؤثر آن با تابانیدن نور فرا بنفش (Ultraviolet) فعال می‌شود. این کار بر حسب نیاز، ۲ تا ۳ بار تکرار شده تا حداکثر میزان ممکن روشن شدن دندان‌ها حاصل شود.
در بلیچینگ خانگی اما میزان غلظت ژل پراکسید هیدروژن کمتر است و لذا احتمال سوختگی لثه وجود ندارد. همچنین فعال شدن ماده مؤثر در این حالت به صورت خود به خودی بوده و نیازی به تابش نور فرابنفش نیست. لذا میتوان در حین انجام کارهای روتین در خانه از آن استفاده نمود.

درمان کامپوزیت (Composite Veneer)

اگر علاوه بر رنگ دندان‌ها، اندازه و شکل دندان‌ها نیز فرم مطلوبی نداشته، میزان نمایش دندانی‌ در هنگام لبخند کم بوده و یا دندانها به مقدار اندکی نامرتب باشند، ونیر‌های کامپوزیتی، ارزان‌ترین، سریع‌ترین و محافظه کارانه‌ترین درمان برای اصلاح طرح لبخند خواهد بود.

در این درمان که در یک جلسه حدودا 5 تا 6 ساعته برای هر فک انجام می‌شود، پس از آماده سازی و تراش بسیار مختصر بر روی دندان‌ها، کامپوزیت توسط دندانپزشک بر روی دندان‌ قرار و فرم داده می‌شود.
کامپوزیت‌ها از جنس رزین است که استحکام آن کمی از استحکام دندان کمتر و میزان رنگ‌پذیری آن مشابه دندان طبیعی است؛ به این معنی که هر عامل تاثیرگذاری بر روی رنگ طبیعی دندان (مانند دخانیات و غذاهای رنگ دار) میتواند رنگ کامپوزیت را نیز متاثر نماید. خوشبختانه در صورت تغییر رنگ کامپوزیت، میتوان با جلسات پالیش دوره‌ای، مشکل تغییر رنگ را تا حد زیادی مرتفع کرد. همچنین در صورت آسیب و یا پریدگی ونیر‌های کامپوزیتی، این آسیب در یک جلسه در مطب قابل اصلاح و بازسازی خواهد بود.
در این روش، قبل از شروع درمان، رنگ کامپوزیت انتخاب میشود؛ بدین ترتیب که ابتدا یک کامپوزیت با رنگ پیشنهادی بر اساس تشخیص دندانپزشک و با توجه به رنگ پوست و چشمان مراجعه‌کننده و‌ سلیقه وی، بر روی دندان قرار و فرم داده می‌شود و مراجعه‌کننده تصویری واقعی از نتیجه درمان نهایی را بر روی یکی از دندان‌های خود مشاهده می‌نماید که کمک شایانی برای انتخاب رنگ نهایی است. اگرچه در این حالت هم چون کامپوزیت تنها بر روی یک دندان قرار می‌گیرد و به دلیل کنتراست با دندن‌های مجاور، ممکن است انتخاب اندکی دشوار باشد که در این حالت راهنمایی‌ دندانپزشک بر اساس تجربه وی می‌تواند کمک شایانی برای انتخاب رنگ باشد.
اگر ونیرهای کامپوزیتی به طور اصولی و‌ توسط دندانپزشک حاذق انجام شود، عمر مفید آن، حدود ۶ الی ۸ سال خواهد بود که پس از این زمان نیاز به تعویض دارد. در تمام درمان‌های زیبایی، همکاری مراجعه‌کننده و کنترل بهداشت که حداقل آن، استفاده ۲ بار مسواک و دو بار نخ دندان در روز است؛ بسیار اهمیت داشته و چک‌آپ‌های منظم سالیانه نیز به موازات آن تاثیرگذار خواهد بود.

درمان لمینیت سرامیکی (Porcelain Veneer)
اگر علاوه بر رنگ دندان‌ها، اندازه و شکل دندان‌ها فرم مطلوبی نداشته، و یا میزان نمایش دندانی‌ در حین لبخند کم باشد، و یا دندانها دچار نامرتبی خفیف تا متوسط باشد، ماندگارترین و مستحکم‌ترین و‌ طبیعی‌ترین درمان زیبایی، قطعا لمینیت‌های سرامیکی خواهد بود. به طور کلی اگر قید هزینه وجود نداشته باشد، بهترین گزینه درمانی از هر نظر و همواره، لمینیت‌های سرامیکی است.
در مواردی که میزان نامرتبی دندان‌ها شدید باشد، و یا مشکلی اساسی در رشد و تکامل فک و قوس دندانی وجود داشته باشد، هیچ یک از درمان‌های زیبایی، اعم از کامپوزیت ونیر و‌ یا لمینیت سرامیکی اندیکاسیون نداشته و حتما درمان ارتودنسی و یا جراحی فک باید به عنوان درمان اصلی لحاظ شود.

لمینیت سرامیکی در حداقل دو جلسه و با اختلاف زمانی حدودا ۲ تا ۳ هفته کاری قابل انجام است. در جلسه اول تراش و آماده‌سازی دندان‌ها و‌ قالبگیری انجام می‌شود. میزان تراش در لمینیت‌های سرامیکی نسل جدید با پیشرفت‌های صورت گرفته در حوزه دندانپزشکی، بسیار محافظه‌کارانه و حدودا بین حدودا 0.3 تا 0.5 میلیمتر است. پس از گذشت حداقل ۲ هفته‌ کاری از تراش و آمادهسازی دندانها، لمینیت‌های سرامیکی که توسط لابراتوار ساخته و آماده شدهاند، بر روی دندان‌ها پرو شده و در صورت رضایت مراجعه‌کننده، بر روی دندان‌ها نصب می‌شوند. در صورت نیاز، انجام اصلاحات مختصر در شکل و فرم و‌ اندازه لمینیت‌ها قابل انجام بوده که با ارسال آن به لابراتوار و اعمال تغییرات مد نظر، در جلسه نهایی، لمینیت‌های سرامیکی بر روی دندان‌ها نصب می‌شوند.
لمینیت‌های سرامیکی همانطور که از اسم آن مشخص است از جنس سرامیک بوده که استحکام آن حداقل برابر با دندان طبیعی است. مزیت این لمینیتها میزان رنگ‌پذیری بسیار ناچیز است و لذا در مورد در افرادی که مکررا دخانیات و یا قهوه مصرف میکنند، بهترین و تنها گزینه درمان زیبایی محسوب میشود.
با آنکه استحکام لمینیت‌های سرامیکی بسیار بالا است، اما هر عاملی که بتواند به دندان طبیعی آسیب برساند (مثل ضربه مستقیم یا غیر مستقیم) برای لمینیت‌های سرامیکی نیز آسیب‌رسان است. در صورت لب پریدگی یا شکستگی لمینیتها، اگر آسیب کوچک باشد، شکستگی با کامپوزیت همرنگ قابل ترمیم است؛ اما چنانچه آسیب وسیع باشد، لمینیت مورد نظر باید بذاشته و مجددا قالبگیری شود و پس از ساخت در لابراتوار، مجددا نصب شود.
در این درمان انتخاب رنگ توسط shade guide هایی از جنس سرامیک که به شکل دندان سانترال یا دندان پیشین فرم داده شده‌اند، قابل انجام است. همچنین مانند انتخاب رنگ در کامپوزیت نیز می‌توان از رنگ کامپوزیت مشابه با سرامیک پس از فرم دادن بر روی دندان استفاده کرد.